İmalat Çelikleri
İmalat çelikleri sade karbon veya alaşımsız makine çeliği olarak da adlandırılırlar. İçeriğinde yaklaşık olarak %0,20 – %0,60 arasında karbon barındıran alaşımsız çeliklerdir. Bünyesinde bulunan yüksek oranda karbon miktarı nedeniyle karbon çeliği olarak da bilinirler. İçerdiği karbon miktarına doğru orantılı olarak sertleştirile bilirliği artarken, tokluğu ise karbon miktarıyla ters orantılıdır. Daha yüksek sertleşe bilirliğin istendiği durumlarda daha düşük alaşımlı çelikler kullanılmaktadır.
Makine imalat sektörü tarafından yüksek dayanıklılık istemeyen makine parçalarında yaygın olarak imalat çelikleri kullanılmaktadır. Sade karbon veya alaşımsız makine imalat çeliği olarak da bilinirler .İmalat çeliği yaklaşık %0,20-0,60 arasında karbon içeren alaşımsız çeliklerdir. İçerdiği yüksek oranda karbon miktarından dolayı karbon çeliği olarak da anılırlar. İmalat çeliğinin sertleşebilirliği içerdiği karbon miktarına paralel olarak artarken, tokluğu ise karbon miktarı ile ters orantılıdır. Daha yüksek sertleşebilirlik beklentisi olan uygulamalarda düşük alaşımlı çelikler tercih edilmektedir. Yüksek mukavemet istemeyen makine parçalarında imalat çelikleri sıklıkla kullanılmaktadır.
Miller, pimler, dişliler, dişli parçaları, civatalar, akslar gibi parçalar kullanılarak; taşıt, motor, makine ve aparat yapımında; kancalar ve kalıp setlerinde imalat çeliği kullanılmaktadır. Özellikle makine imalat sektörü imalat çeliklerini tercih etmektedir. Karbon miktarına bağlı olarak orta derecede mekanik özelliklere sahiptirler. Üst düzeyde dayanç beklenen veya kalın parçalarda, imalat çeliği yerini düşük alaşımlı veya alaşımlı çeliklere bırakmaktadır. İmalat çeliğinin işlenebilme ve kaynak kabiliyetleri, düşük karbonlu çeliklere nazaran daha düşüktür. Aynı zamanda yüzey sertleştirmeye uygun bir çelik grubudur. Düşük karbonlu imalat çeliklerine (<%0,25) sementasyon işlemi uygulanırken, daha yüksek karbonlu imalat çeliklerinin yüzeyi alevle ya da indüksiyonla sertleştirilebilmektedir.
İmalat çeliklerine örnek olarak SAE 1030, 1040, 1050, 1060 kalitelerinin yanında C30, C40, C50 ve C60 gibi muadil kaliteler de verilebilir. İmalat çeliğinin kullanıldığı parçaların çoğunun işlemleri talaşlı imalatı da içerdiğinden, imalat çeliği kaliteleri sıklıkla kükürt ilaveli olarak rağbet görmektedir. Kükürt ilaveli olarak kullanılan imalat çeliklerini C30R, C40R, C50R, C60R gibi isimlerle tanımlamak mümkündür. Kükürt ilavesi çoğunlukla % 0,020 – 0,035 aralığında standartlaşmıştır.
İmalat Çeliğinin Özellikleri
Sertleştirmeye uygundur. Orta derecede mekanik özelliklere sahiptirler. İşlene bilirliği ve kaynak kabiliyeti düşük karbon çeliklerine oranla daha azdır. Düşük karbonlu imalat çeliklerine sementasyon işlemi uygulanabilir.
İmalat Çeliklerinin Genel Kullanım Alanları
Yaygın olarak otomotiv sektörü ile makine ve aparat yapımında kullanılırlar. En çok üretilen ürünler aşağıdaki gibidir: Miller Pimler Dişliler Cıvatalar Akslar bunların dışında kanca ve kalıp imalatı için de kullanılmaktadırlar.
En Yaygın Kullanılan İmalat Çeliği Kaliteleri
SAE 1030, SAE 1040, SAE 1050, SAE 1060, ST50, ST52-3,ST60, C30, C40, C50 ve C60’dır. C30R, C40R, C50R, C60R gibi isimlerle bilinen imalat çeliği kaliteleri ise kükürt ilaveli çeliklerdir. Kükürt ilavesi genellikle % 0,020 – 0,035 aralığındadır.